Thursday, September 5, 2013

Мэдэх эрх: Иргэдийн шууд оролцоо

Энэхүү гарын авлагыг Австралийн Олон Улсын Хєгжлийн Агентлагын санхүүжилтээр “Мэдэх эрх: Мэдээллийн эрх чөлөө” төслийн хүрээнд “Глоб Интернэшнл” ТББ-аас эрхлэн гаргав.
Published by Globe International in the framework of AUSAID SAS funded “Right to know: Freedom of Information” project.
Гарын авлагыг “Ардчиллын Боловсрол Төв” ТББ боловсруулав.
Г. Ундрал
Б.Оюунгэрэл
Хянасан: Д.Зүмбэрэллхам
Номын зураг: Н.Энхбаяр
Дизайныг: Н.Жойко
“Хаан Принтинг” ХХК-д хэвлэв.

”Глоб Интернэшнл” ТББ, 2005
1. Оршил
ШУУД ОРОЛЦОО ГЭЖ ЮУ ВЭ?
Иргэд тєрийн хэрэгт оролцох 2 vндсэн хэлбэр байдаг. Vvнд:
Шууд бус оролцоо
Иргэд УИХ-ын гишvvн, єєрийн оршин суугаа аймаг, нийслэл, сум, дvvргийн ИТХ-ын тєлєєлєгчдєєр дамжуулан шийдвэр гаргах vйл ажиллагаанд оролцох
Шууд оролцоо
Аливаа тєр, нийгэм, орон нутгийн хvрээний асуудлыг шийдэх vйл хэрэгт єєрийн биеэр оролцохыг ойлгож болно. Тухайлбал:
- Єєрийн орших газрын баг, хорооны иргэдийн нийтийн хуралд оролцох
- УИХ-ын гишvvнээр дамжуулах
- Олон нийтийн санал асуулга явуулахад оролцох
- Хуулийн хэлэлцvvлэгт оролцох
- ТББ-аар дамжуулах
- Сонин хэвлэл, ТВ-ээр vзэл бодлоо илэрхийлэх
- Тєрийн байгууллага, албан тушаалтанд захидал бичих гэх мэт.
Ардчилсан оронд иргэд єєрсдийг нь тєлєєлєн тєр удирдах хvмvvсийг сонгоно. Тєлєєлєгчид нь шийдвэр гаргахдаа ард тvмний хvсэл эрмэлзлийг илэрхийлнэ. Иргэд хvний эрх, олон тvмний сайн сайхан байдлыг хангахын тєлєє тєр засагтай эрх тэгш байдлаар хамтран ажиллана. Иргэд идэвхгvй байваас улс орноо удирдах хэрэгт оролцогч бус харин удирдлагын обьект болон хувирна. Ингэвэл тєр засаг тэдний оролцоогvйгээр бvхнийг шийдэх болно.
Иргэдийг ардчиллын хэрэгт оролцуулах хамгийн дєт зам бол сонгууль, санал хураалт юм. Сонгууль нь ялсан хvмvvст хууль ёсны эрх мэдэл олгоно. Эрх мэдэл авч сонгогдсон удирдагч нар эрх мэдлээ хэтрvvлэхгvй байх явдалд хяналт тавих нь иргэдийн vvрэг юм. Шийдвэр гаргах болон бодлого боловсруулах явцад иргэд идэвхтэй оролцдог байх ёстой.
Шууд буюу идэвхтэй оролцоо гэдэг бол бодлого боловсруулах асуудлаар санал солилцоход иргэдийн єєрсдийн нь оруулж буй хувь оролцоо юм.

Харин бодлогоо томъёолох, эцсийн шийдвэр гаргах эрхийг тєр єєрєє эдэлнэ.
Бодлого боловсруулах явцад иргэдийг оролцуулна гэдэг бол тvншлэлийн зарчимд тулгуурласан тєр, иргэдийн хоорондох хос урсгалтай харилцааны хєгжиж гvнзгийрсэн хэлбэр юм. Ажлын хэсэг, жирийн олон тvмний хурал, цуглаан, харилцан ярилцлага гэх мэтээр жишээ татаж болно.
Иргэд ардчиллын хэрэгт оролцохоос татгалзвал тэр нь сонгогдсон хvмvvст хvссэнээ хий гэж хэлсэнтэй адил болох бєгєєд тєр засаг хэмжээгїй эрх мэдэл эдэлж, энэ нь дарангуйлал, эсвэл засаглалын авторитар дэглэмд хvргэдэг.
Иргэдийг ардчиллын хэрэгт оролцуулах нь олон давуу талтай.

Учир нь:
- Сонгогдсон удирдагчид эрх мэдлээ хэтрvvлэхгvй байна.
- Тєр засаг олон тvмний хvсэл зоригийн талаар илvv мэдээлэлтэй байна.
- Тєрийг удирдах хэрэгт иргэдийг оролцуулна.
- Иргэд оролцсоноор тєр засаг илvv мэдээлэлтэй байж зєв, сайн шийдвэр гаргана.
Мэдээллийн эх сурвалж : Мэдэх эрх: Иргэдийн шууд оролцоо

No comments:

Post a Comment

Ангилал

10.20 2012.09.08 2012.09.15 2013 2013.02.25 2014 Citizen Participation Deliberative Dеmосгасу Deliberative роlling discussion e-government facilitator FOCE Good Neighbors IRI James S. Fishkin KAS Legatum Prosperity Index news OHXC plebiscitis referendum SDC sound Status neutrality Switzerland V www.khural.mn А.Саруул Баг Багануур дүүрэг Багахангай дүүрэг баримт бичиг Бат-Очир БАТТҮВШИН Батлутын ӨЛЗИЙСАЙХАН Баянгол дүүрэг Баянзүрх дүүрэг Бүх нийтийн санал асуулга Бямбадоржийн ЧИЛГЭР видео Газар шинэчлэн зохион байгуулах гарын авлага Д.Баттулга Дархан-Уул аймаг Дэлхийн Хот Улаанбаатар Ерөнхийлөгч Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар Жишиг хороолол захирамж Зөвлөлгөөн Зөвлөлдөх Ардчилал Зураглал Зууны мэдээ илтгэл ИНХ ИНХ-ын үлгэрчилсэн дүрэм Иргэдийн оролцоо Иргэдийн оролцоотой төсвийн менежмент Иргэдийн оролцоотой төсвийн менежментийн үндэсний хэмжээний сургалт Иргэдийн сайн дурын бүлэг Иргэдийн санаачлагаар санал хураалт явуулах үлгэрчилсэн дүрэм Иргэдийн хурлын төлөөлөгчид Иргэн Ламжав Иргэний танхим Либерал хаус Манай хороо-Миний оролцоо Манай хороо-Хоггүй орчин Монголын Ардчилсан хувьсгалын 25 жил Мэдээлэл Налайх дүүрэг Нийтийн зар мэдээний тогтолцоо Нийтийн зар мэдээний тухай хууль Нийтийн зар мэдээний хууль Нийтийн санал хураалтын хууль НИТХ Ном Нутгийн удирдлагын түвшинд иргэдийн оролцоог дэмжих нь Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сан Орхон аймаг Өглөөний цай Санал асуулга Сонгинохайрхан дүүрэг Судалгаа Сургалт Сүхбаатар дүүрэг ТББ Тогтоол Төв аймгийн Зуунмод сум төсвийн хэлэлцүүлэг төслийн хэлэлцүүлэг Төсөв Төсөл Удирдамж Улаанбаатарын дүрэм Уралдаан Урилга Урлаг Урлаг Хөгжлийн Төлөө УТБА үзэл баримтлал үлгэрчилсэн дүрэм - журам Хан-Уул дүүрэг ХАРХҮҮ Доноров Ховд аймгийн Иргэдийн Хурал Хог хаягдал Хороо хорооны иргэдийн нийтийн хурлын журам хорооны иргэдийн нийтийн хурлын үлгэрчилсэн журам Хорооны иргэний танхимын үлгэрчилсэн дүрэм Хорооны үлгэрчилсэн дүрэм Хотын гудамж Хотын гудамж - Миний нутаг Хөрөг хуулийн төсөл Хүн ам Хэлэлцүүлэг Хэнтий аймаг Цагийн Хүрд Хөтөлбөр Ч.Сосормаа Чингэлтэй дүүрэг Швейцарийн хөгжлийн агентлаг Шилэн данс Шилэн дансны тухай хууль Шууд ардчилал Шууд ардчилал - Иргэдийн оролцоо Шууд ардчилал хүрээлэн Эрүүл аюулгүй байдлын индекс ярилцлага